Vandaag start de 109de editie van de Tour de France in Kopenhagen zonder Tom Dumoulin in de rangen van Jumbo-Visma. De nochtans hypergestroomlijnde Nederlander had al eens een carrièrepauze ingelast om vervolgens terug te keren en een doel te maken van de Giro 2022. Op het einde van het jaar zou hij dan stoppen. Maar zelfs die laatste buffelstoot in de Giro liep niet volgens wens. ‘Lichaam en geest zijn op’, herhaalde de Nederlander in interviews.

Dat een topsporter dat gewoon kan zeggen, is misschien wel te danken aan Simone Byles, Noah Lyles en Naomi Osaka. Ze luidden in het Olympische jaar 2021 de spreekwoordelijke alarmbel en gaven aan dat hun mentale grenzen bereikt waren. Een positief signaal, zo bleek, dat de aandacht na een eeuwenlange fysieke focus naar het mentale aspect verlegde.

Het Griekse archetype van de atleet die alles kan

Een topsporter is al sinds de Griekse oudheid een lichamelijk kunststuk: atletisch, lenig, sterk, krachtig. Dat ze ook mentaal in balans waren, was vanzelfsprekend, maar leent zich nu eenmaal net iets minder gemakkelijk om op een aardewerken vaas af te beelden.

Voorbeelden genoeg van ontspoorde atleten

Is 2021 daarmee tegen wil en dank het olympische jaar van de mentale problemen bij topsporters geworden? Nee, het was hoogstens het jaar waarin taboes definitief doorbroken werden en sporters behalve hun fysieke ook hun mentale conditie publiek durfden bespreken. Een goede zaak. Het was ooit anders. Niet dat er geen problemen waren. De kans is klein dat Freddy Maertens en Eddy Merckx geen kopzorgen hadden. Diego Maradona wisselde geniale momenten af met verslaving. Idem voor de Braziliaan Ronaldo (eten) en George Best (alcohol). Michael Phelps, Jan Ullrich, Luc Nilis, Marco Pantani, VDB, het zijn allemaal voorbeelden van sporters die de controle minstens tijdelijk kwijtraakten en in extreem gedrag een oplossing zochten. Na en af en toe ook tijdens hun carrière. Of zelfs gewoon tijdens de wedstrijd, match of kamp: de kopstoot van Zidane, de karatetrap van Cantona of Tyson die een stuk oor afbeet.

 

Weinig Griekse helden zonder innerlijke conflicten, dus Simone Byles, Noah Lyles en Naomi Osaka lieten eigenlijk vooral weten dat het mentale strubbelingen een thema van alle tijden is. We waren het alleen een beetje uit het oog verloren.

Simone Byles liet een aantal Olympische finales schieten en Naomi Osaka verliet een Grand Slam-tornooi. Nafi Thiam liet na haar tweede Olympisch goud weten ‘het’ moe te zijn. Er zijn ongetwijfeld nog een pak atleten die zich niet in het publieke debat mengen, net zoals er heel wat fysieke blessures een mentale oorsprong hebben, en dan houden we geen rekening met het feit dat ook ogenschijnlijk zelfzekere winnaars met onzekerheden en angsten kunnen kampen. In de spotlights maar net zo goed erbuiten.De druk is groot, als gevolg van externe factoren of eigen onzekerheden, angsten en twijfels. Opgebouwd doorheen de tijd, een jarenlange voorbereiding, en acuut een weg naar buiten zoekend. In het slechtste geval krijgt de legende een knauw, in het beste geval kunnen sporters rekenen op een goed netwerk en krijgen ze hun leven weer op de rails.

Mentale taboes doorbreken

Het is geen exclusief sportieve eigenschap maar … de topsporter hoort een lichamelijk kunststuk te zijn. Atletisch, lenig, sterk, krachtig. In dat ideaalbeeld zijn ‘zwaktes’ niet toegestaan. Het mag duidelijk zijn dat we met ons allen mee verantwoordelijk waren en zijn voor het taboe: druk, twijfels, angsten, paniek, stress en zenuwen werden als zwakheden gezien. Sinds een aantal jaar verandert het maatschappelijk debat daarover van toon, dus is het logisch dat de sportwereld volgt. Niet in het minst geholpen door de atleten zelf, die duidelijker aangeven dat de maat vol is.

Ook Nafi Thiam kan moe zijn

Simone Byles liet een aantal Olympische finales schieten en Naomi Osaka verliet een Grand Slam-tornooi. Nafi Thiam liet na haar tweede Olympisch goud weten ‘het’ moe te zijn. Er zijn ongetwijfeld nog een pak atleten die zich niet in het publieke debat mengen, net zoals er heel wat fysieke blessures een mentale oorsprong hebben, en dan houden we geen rekening met het feit dat ook ogenschijnlijk zelfzekere winnaars met onzekerheden en angsten kunnen kampen. In de spotlights maar net zo goed erbuiten. Dat het Noorse model, waarbij ‘moeten winnen’ niet noodzakelijk centraal staat, ook zijn vruchten afwerpt, stemt tot nadenken.

 

Topsporters en hun trainers staan onder druk, zijn vaak perfectionisten maar zijn vooral ook gewoon mensen. Net zoals iedereen stoten ze op hun limieten en kampen ze behalve met sportieve tegenstanders ook met zichzelf. Het is niet goed dat ze daaronder te lijden hebben. Het is wel goed dat ze het kunnen aangeven als het zo is.

TRAININGSADVIES MET AANDACHT VOOR BALANS?

Rudi Stroobants, zelf ex-Europees kampioen triathlon, kent het klappen van zweep. Ook wat overtraining betreft, een gevaar dat om de hoek loert bij perfectionistisch ingestelde sporters. De inzichten van zijn trainingsmethodiek, The Bigger Picture, zijn erop gericht om je grenzen en limieten te kennen, en weg te blijven uit de gevarenzone van overtraining (en bijgevolg stagnatie of blessures).
Neem vrijblijvend contact op via info@sports2.be, +32 (0)475 328761 of onderstaande link.

Meer informatie