Perfectionisme: wel of niet goed voor een sporter?

Een perfectionistische instelling wordt vaak beschouwd als een positieve karaktertrek bij sporters. De resultaten van een studie met amateuratleten wijzen evenwel uit dat perfectionisme ook negatieve gevolgen kan hebben. In het Journal of Sports Science and Medicine werd in 2022 een onderzoek gepubliceerd van de universiteit van Warschau, waarin de associaties tussen perfectionisme, het realiseren van doelen en de stemming na de wedstrijd bij amateurlopers onderzocht werd.

Invloed van perfectionisme op evaluatie van prestaties

Persoonlijkheidskenmerken zoals perfectionisme kunnen van invloed zijn op hoe atleten hun prestaties evalueren en hun emotionele reacties reguleren.

Studie met 152 amateursporters

Perfectionisme heeft invloed op hoe atleten hun prestaties evalueren. Er is echter weinig bekend over de wisselwerking tussen perfectionistische ambities en perfectionistische zorgen en de verwachte en daadwerkelijke prestaties van atleten bij het voorspellen van de stemming na de wedstrijd. Daarom werd een studie opgezet met 152 amateurlopers (72 vrouwen, 80 mannen, gemiddelde leeftijd 35 jaar) Ze namen deel aan een competitieve straatloop van tien kilometer. Perfectionisme werd gemeten voor de wedstrijd, de stemmingsmeting werd afgenomen tijdens de week na de wedstrijd.

Resultaten van de meting

• Perfectionisme en het realiseren van doelen voorspelden de stemming van atleten na het hardlopen.
• Perfectionistische zorgen voorspelden een onaangepast patroon van de stemming na het hardlopen.
• Perfectionistische zorgen en het realiseren van doelen voorspelden meer plezier na het hardlopen.
• Perfectionistisch streven versterkte een positieve stemmingsverandering na het bereiken van een doel.
• Perfectionistische zorgen remden positieve stemmingswisselingen na het bereiken van iemands doel.

De resultaten ondersteunen het idee van perfectionistische reactiviteit, waarbij de negatieve gevolgen van perfectionisme waargenomen kunnen worden in een gebrek aan positieve reacties op positieve gebeurtenissen. De onderzoekers suggereren dat een dergelijke reactie op het bereiken of overtreffen van iemands doel kan bijdragen aan de ontwikkeling van een burn-out bij sporters en de ontwikkeling van sportbetrokkenheid kan belemmeren.

Onderzoek naar perfectionisme kan nut hebben

Perfectionistische zorgen lieten duidelijke associaties zien met een onaangepast stemmingspatroon, terwijl perfectionistisch streven potentiële stemmingsstimulerende en spanningsverlagende voordelen bood als atleten hun doelen voor het hardlopen realiseerden. Verder laten de uitgevoerde analyses zien dat het beperken van het onderzoek naar perfectionisme kan leiden tot het missen van cruciale informatie over het psychisch functioneren van sporters. Vooral het profiel van de stemming na de wedstrijd, waargenomen bij hardlopers die verhoogde perfectionistische zorgen rapporteerden, kan hun motivatie en betrokkenheid belemmeren, waardoor ze vatbaarder worden voor een burn-out.

Als toekomstige studies die bevindingen bevestigen, zou dat impliceren dat het monitoren van de affectieve reactie van atleten op hun eigen prestaties een waardevolle indicator zou kunnen worden van de vraag of een atleet baat zou hebben bij psychologische interventies die gericht zijn op het verminderen van hun perfectionistische zorgen.